Sabrina Sala

(Self)-Empowerment da l'italianitad

70 onns stentas da reconuschientscha a la Scola chantunala grischuna

  • È la Scola chantunala grischuna adina stada trilingua?
  • Co ha la SCGR fatg frunt a las sfidas da scolaras e scolars derivants da las trais regiuns linguisticas dal Grischun en ils onns 1850-1920?
  • Co è sa sviluppada l’italianitad en ils onns 1850-1920 a la SCGR?

Quest studi reconstruescha las stentas da renconuschientscha e legitimaziun sustegnidas da la minoritad linguistic-culturala dal Grischun talian en il rom instituziunal da la Scola chantunala grischuna e metta quellas en in context d’empowerment chantunal. I sa tracta d’ina retschertga istorica cun l’intent d’analisar – en in spazi da temp da  settant’onns, dal 1850 al 1920  – la rolla da la lingua taliana e da las studentas e dals students italofons, inscrits a la Scola chantunala grischuna, en in’optica d’emancipaziun linguistica. Il studi examinescha en emprima lingia las numerusas tentativas, interprendidas en il decurs dals set decennis da vart da diversas persunas activas a l’intern da questa scola fitg impurtanta pe il Chantun, da renconuscher e rinforzar las linguas chantunalas a l’intern da l’instituziun. Bleras da lur intervenziuns han giugà ina rolla decisiva en il process d’emancipaziun dal talian e da l’italianitad sin champ chantunal.

A basa da documents d’archiv, da correspundenzas, posiziuns politics e reportaschas medialas, avain nus pudì determinar en il spazi da temp dal 1850 al 1920 trais fasas d’emancipaziun relevantas a la Scola chantunala grischuna: 1. L’introducziun uffiziala da l’instrucziun da la lingua materna taliana, 2. L’avertura dal Proseminario a Roveredo GR e la creaziun da la Secziun taliana, 3. La fundaziun da la Pro Grigioni Italiano (1918), naschida d’ina nova conscienza grischun-taliana. Questas trais fasas han favurisà il process d’emancipaziun da tut l’italianitad en il chantun Grischun. 

 

Mehrsprachigkeit Graubünden